مقایسه ی دو پرسش نامه خود اظهاری morisky و hill-bone در زمینه ی سنجش پایبندی دارویی در بیماران مبتلا به پر فشاری خون

پرسش نامه ی hbas به روش forward- backward با استفاده از راهنمای استانداردی که توسط wild و همکارانش در سال 2005 منتشر شده است و پرسش نامه ی mmas-8 با استفاده از راهنمای معرفی شده توسط سازنده اصلی این پرسشنامه، ترجمه و معتبر سازی گردید. سپس برای سنجش روایی و پایایی پرسش نامه های ترجمه شده، مطالعه وارد فاز کلینیکال گردید. محل انجام مطالعه بخش مشاوره دارویی داروخانه ی 13 آبان در نظر گرفته شد. بیماران مراجعه کننده به داروخانه برای دریافت نسخه ی داروهای ضد فشار خون در صورت دارا بودن شرایط ورود و پس از کسب رضایت وارد مطالعه می شدند. فرم های پرسش نامه توسط دانشجوی مجری به روش مصاحبه رو در رو با بیمار تکمیل گردید. اطلاعات دموگرافیک بیماران ثبت شده و با استفاده از دستگاه دیجیتال بازویی استاندارد، فشار خون بیمار 2 بار به فاصله ی حداقل 5 دقیقه اندازه گیری شد. در مرحله ی آزمون مجدد (یک ماه بعد) دو پرسش نامه مجددا توسط دانشجوی مجری طرح برای هر بیمار پرگردید. مرحله ی آزمون مجدد برای نیمی از بیماران به صورت تلفنی و برای نیمی دیگر به صورت حضوری انجام گرفت. حجم نمونه مورد نیاز 200 نفر تخمین زده شد. در نهایت آنالیز آماری اطلاعات جمع آوری شده از فاز کلینیکال برای بررسی شاخص های سایکومتریک پرسش نامه ها صورت گرفت.در پژوهش حاضر ترجمه ی استاندارد به زبان فارسی برای دو پرسش نامه یmmas-8 و hbasصورت گرفت. یافته های حاصل از آنالیز داده ها در مورد شاخص های سایکومتریک هر دو پرسش نامه در بهترین حالت متوسط بوده و چندان رضایت بخش نمی باشد. ((mmas: (بررسی پایایی: 0.414=? ، میانگینinter item correlation= 0.089، میانگین total item correlation= 0.190، icc= 0.492) ، (روایی ملاکی حساسیت: 43.53%، ویژگی:80.87% ) ، (روایی سازه: استخراج 3 فاکتور زیر بنایی)) و ((hbas: (بررسی پایایی: 0.439=?، میانگینinter item correlation= 0.062، میانگین total item correlation= 0.163، icc= 0.751 ) ،روایی ملاکی : حساسیت: 78.48%، ویژگی: 37.17%) ، روایی سازه: استخراج 6 فاکتور زیر بنایی )) همچنین kappa value در بررسی روایی همگرا بین دو پرسش نامه 0.239 گزارش گردید. با توجه به آنالیز های صورت گرفته نشان داده شد که این دو پرسش نامه برای بررسی پایبندی در یک راستا عمل نمی کنند. در نتیجه توصیه می گردد در درجه ی اول در مطالعات بعدی به طراحی پرسش نامه های معتبر و متناسب با زبان فارسی و فرهنگ ایرانی پرداخته شود. البته با توجه به استفاده ی آسان و ارزان بودن پرسش نامه ها تا زمان طراحی پرسش نامه هایی بهتر یا استانداردسازی روش های دیگر برای پایش پایبندی بیماران، می توان از نسخه ی تصحیح شده ی پرسش نامه داروییhbas و mmas به صورت همزمان استفاده گردد.